Fiziki və hüquqi şəxslərin qeydiyyatı fiziki və hüquqi şəxs anlayışlarını əhatə edir.
Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 43-cü maddəsinə əsasən, hüquqi şəxs qanunla müəyyənləşdirilən qaydada dövlət qeydiyyatından keçmiş, xüsusi yaradılmış elə bir qurumdur ki, mülkiyyətində ayrıca əmlakı vardır, öz öhdəlikləri üçün bu əmlakla cavabdehdir, öz adından əmlak və şəxsi qeyri-əmlak hüquqları əldə etmək və həyata keçirmək, vəzifələr daşımaq, məhkəmədə iddiaçı və ya cavabdeh olmaq hüququna malikdir.
Hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı dedikdə, ölkə ərazisində hüquqi şəxs statusu almaq istəyən qurumların, eləcə də xarici hüquqi şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisində yaratdıqları nümayəndəlik və ya filialların hüquq qabiliyyətinin təsdiq edilməsi, hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsi və onlar barəsində məlumatların hüquqi şəxslərin vahid dövlət reyestrinə daxil edilməsi başa düşülür.
Hüquqi şəxslər kommersiya və qeyri-kommersiya hüquqi şəxsləri olaraq yaradıla bilər. Kommersiya hüquqi şəxslərinin fəaliyyətinin əsas məqsədi mənfəət götürməkdən ibarətdirsə, qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərin əsas məqsədi mənfəət götürməkdən ibarət olmayan və götürülən mənfəəti iştirakçıları arasında bölüşdürməyən qurumlar olmasıdır.
Fiziki şəxs fəaliyyət göstərən və öhdəliklərinə görə bütün əmlakı ilə cavabdeh olan şəxsdir. Fiziki şəxsdən mühasibat uçotu aparmaq tələb olunmur.
- təsisçisi fiziki şəxs olduqda yerli investisiyalı hüquqi şəxsin yaradılması;
- təsisçi hüquqi şəxs olduqda yerli investisiyalı hüquqi şəxsin yaradılması;
- təsisçisi hüquqi şəxs olduqda, xarici investisiyalı hüquqi şəxsin yaradılması;
- təsisçisi fiziki şəxs olduqda, xarici investisiyalı hüquqi şəxsin yaradılması;
- Hüquqi şəxsin nümayəndəliyinin yaradılması;
- Hüquqi şəxsin filialının yaradılması;
- Fiziki şəxsin (fərdi sahibkarın) qeydiyyatı.
Ətraflı məlumat üçün +99412 493 55 56 telefon nömrəsi və ya info@expertsm.com elektron poçtu vasitəsilə mütəxəssislərimizlə əlaqə saxlayın.
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə əsasən, Azərbaycanda hüquqi şəxslərin aşağıdakı təşkilati-hüquqi formaları mövcuddur: kommersiya, qeyri-kommersiya və publik.
Kommersiya hüquqi şəxsləri
Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət (MMC): Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət bir və ya bir neçə şəxs (fiziki və (və ya) hüquqi şəxs) tərəfindən təsis edilən, nizamnamə kapitalı nizamnamə ilə müəyyənləşdirilmiş miqdarda paylara bölünən cəmiyyət sayılır. Məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin iştirakçıları onun öhdəlikləri üzrə məsuliyyət daşımır və cəmiyyətin fəaliyyəti ilə bağlı zərər üçün qoyduqları mayaların dəyəri həddində risk daşıyırlar.
Açıq Səhmdar Cəmiyyəti (ASC): İştirakçıları öz səhmlərini digər səhmdarların razılığı olmadan özgəninkiləşdirə bilən səhmdar cəmiyyəti açıq səhmdar cəmiyyəti kimi tanınır.
Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti (QSC): Səhmləri yalnız təsisçiləri və ya əvvəlcədən müəyyən edilmiş digər şəxslər dairəsi arasında bölüşdürülən səhmdar cəmiyyəti qapalı səhmdar cəmiyyəti kimi tanınır.
Törəmə müəssisə: Nizamnamə kapitalında üstünlük təşkil edən digər (əsas) təsərrüfat cəmiyyəti və ya ortaqlığı, yaxud onlar arasında bağlanmış müqaviləyə uyğun olaraq, onun tərəfindən qəbul edilmiş qərarları müəyyən etmək imkanına malik olduqda, bir kommersiya şirkəti törəmə müəssisə kimi tanınır. belə bir şirkət.
Asılı təsərrüfat cəmiyyəti: Təsərrüfat cəmiyyəti o halda tanınır ki, başqa (əsasən, iştirak edən) ortaqlıq və ya cəmiyyət məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin nizamnamə kapitalının iyirmi faizindən çoxuna və ya səhmdar cəmiyyətinin səs verən səhmlərinin iyirmi faizinə malikdir.
Tam ortaqlıq: İştirakçıları (tam ortaqlar) nizamnaməyə uyğun olaraq ortaqlığın adından sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan və öz öhdəlikləri üzrə onlara məxsus əmlakla cavabdeh olan ortaqlıqdır.
Məhdud ortaqlıq: Komandit ortaqlıq ortaqlıq adından sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirən və ortaqlığın öhdəlikləri üzrə əmlakı ilə cavabdeh olan iştirakçılarla (ümumi ortaqlar) bir və ya bir neçə iştirakçının olduğu ortaqlıqdır. ortaqlığın fəaliyyəti ilə bağlı itki riskini daşıyan və ortaqlığın sahibkarlıq fəaliyyətində iştirak etməyən investorlar (məhdud partnyorlar) onların qoyduğu töhfələrin məbləğləri çərçivəsində.
Qeyri-kommersiya hüquqi şəxslərə aşağıdakılar daxildir:
İctimai birliklər: İctimai birliyə onun təsisçiləri (iştirakçıları) tərəfindən verilmiş əmlak birliyin mülkiyyətidir.
Fondlar: Fond fiziki və (və ya) hüquqi şəxslər tərəfindən könüllü əmlak töhfələri əsasında sosial, xeyriyyəçilik, mədəni, maarifləndirmə və ya digər ictimai faydalı məqsədlər güdən, üzv olmayan təşkilatdır.
Publik hüquqi şəxs: Publik hüquqi şəxs dövlət və ya bələdiyyə orqanı olmayan, dövlət və (və ya) ictimai əhəmiyyətli fəaliyyətlə məşğul olan, dövlət və bələdiyyə adından yaradılmış təşkilatdır.
Publik hüquqi şəxs dövlət adından müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum), bələdiyyə adından isə müvafiq bələdiyyə orqanları tərəfindən yaradılır.
MMC-nin qeydiyyatı Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 87-ci maddəsi ilə müəyyən edilir. Bu termin artıq yuxarıda qeyd edilən terminlər kimi istənilən şirkətin qeydiyyatı mənasını daşımır. MMC-nin qeydiyyatı termini müstəsna olaraq kommersiya təşkilatlarının MMC – Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət təşkilati-hüquqi hüquqi formasında qeydiyyatında istifadə edilir. Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət bir və ya bir neçə şəxs (fiziki və (və ya) hüquqi şəxs) tərəfindən təsis edilən, nizamnamə kapitalı nizamnamə ilə müəyyənləşdirilmiş miqdarda paylara bölünən cəmiyyət sayılır. Məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin iştirakçıları onun öhdəlikləri üzrə məsuliyyət daşımır və cəmiyyətin fəaliyyəti ilə bağlı zərər üçün qoyduqları mayaların dəyəri həddində risk daşıyırlar. Daha doğrusu, MMC-nin qeydiyyatı anlayışı yalnız hər hansı bir şirkətin yaradılması prosesini deyil, həm də onun MMC formasında təşkilati-hüquqi formasını müəyyən edir.
Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətin qeydiyyatı üçün aşağıdakı məlumatları təqdim etməlisiniz:
- Şirkət adı üçün 3 seçim;
- Əsas və əgər varsa, əlavə fəaliyyət növləri (növləri);
- Təsisçi(lər)in və direktorun pasportunun skan edilmiş surəti;
- təsisçinin və direktorun yaşayış ünvanı;
- Qeydiyyatdan keçmiş şirkətin/direktorun e-poçt ünvanı;
- Direktorun yerli telefon nömrəsi.
Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 100-cü maddsinə əsasən Səhmləri yalnız onun təsisçiləri arasında və ya qabaqcadan müəyyənləşdirilmiş digər şəxslər dairəsində yayılan səhmdar cəmiyyəti qapalı səhmdar cəmiyyətidir.
QSC-nin qeydiyyatı termini də özündə təşkilatın yalnız QSC – Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti təşkilati hüquqi formasında qeydiyyatını nəzərdə tutur. QSC-nin MMC-dən fərqi ondan ibarətdir ki, QSC-nin qeydiyyatı çox vaxt iri şirkətlərin, yaradılması, qeydiyyatı və idarə olunması üçün kifayət qədər iri məbləğdə pul vəsaitini cəlb etmək məqsədilə həyata keçirilir. QSC-nin iştirakçıları Qapalı Səhmadr Cəmiyyətinin idarə olunmasına və mülkiyyətinə hüquq verən səhmlərə malik olurlar.
ASC-nin qeydiyyatı dedikdə səhmdar cəmiyyətin ASC – Açıq Səhmdar Cəmiyyəti təşkilati-hüquqi formadasında qeydiyyatı başa düşülür. ASC-nin QSC-dən fərqi ondan ibarətdir ki, ASC-nin səhmdarları digər səhmdarların razılığını almadan səhmlər üzrəində istədikləri kimi sərəncam verə bilərlər.
FS-ın qeydiyyatı (fərdi sahibkarın qeydiyyatı)
FS-ın qeydiyyatı (fərdi sahibkar) o mənanı verir ki, vətəndaş fərdi sahibkar kimi qeydə alındığı andan hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququ əldə edir.