İş icazəsi Azərbaycan Respublikasının Dövlət Miqrasiya Xidməti (DMX) tərəfindən verilən rəsmi sənəd olub, xarici vətəndaşlara və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə ölkə ərazisində ödənişli əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmağa imkan verir.
Prosedur Azərbaycan Respublikasının Miqrasiya Məcəlləsi, Əmək Məcəlləsi və “Dövlət rüsumu haqqında” Qanun, o cümlədən “Xarici vətəndaşların və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi vəziyyəti haqqında” Qanunla tənzimlənir.
İş icazəsi almaq üçün əsas şərtlər:
- 18 yaşının tamam olması və əmək qabiliyyətinin mövcudluğu.
- Müvafiq ixtisasa malik Azərbaycan vətəndaşının iddia etmədiyi vakant yerin mövcudluğu.
- İşəgötürənin ehtiyaclarını yerli əmək resursları ilə ödəmək imkanının olmaması (Məşğulluq Xidməti orqanları tərəfindən təsdiqlənir).
Müraciət edən tərəf yalnız işəgötürəndir: hüquqi şəxs, fərdi sahibkar və ya xarici şirkətin filialı/nümayəndəliyi. Xarici vətəndaş müraciəti müstəqil şəkildə təqdim edə bilməz.
Əmək müqaviləsi yalnız icazə alındıqdan sonra və həmin icazənin müddətinə uyğun olaraq bağlanır. İşçi yalnız göstərilmiş iş yerində əmək fəaliyyətini həyata keçirməlidir.
İcazənin müddəti:
- 1 ilədək (və ya əmək müqaviləsinin müddəti daha qısadırsa, həmin müddətə).
- Uzadılma – hər il 1 il müddətinə (azad edilmiş ərazilərdə isə hər dəfə 2 ildən çox olmayaraq).
- Uzadılma müraciəti işəgötürən tərəfindən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına müddətin bitməsinə ən gec 30 gün qalmış təqdim edilir.
Dövlət rüsumu: İşəgötürən tərəfindən ödənilir. Baxılma müddəti rüsumun məbləğindən asılıdır (10-20 iş günü). Rüsum 30 gün ərzində ödənilmədiyi və ya müvəqqəti yaşayış icazəsindən imtina edildiyi halda iş icazəsi ləğv edilir.
Ləğv və ölkədən çıxış: İcazənin qüvvədən düşməsi (işəgötürənlə əmək müqaviləsinin vaxtından əvvəl xitamı) və ölkədə qalmaq üçün digər əsasların olmaması halında xarici vətəndaş 10 iş günü ərzində ölkəni tərk etməlidir.
Əmək miqrasiyası üzrə kvotalar: Hər il Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin təklifi ilə Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilir (məsləhət xarakteri daşıyır, məsələn, cari ildə 6 500).
Azərbaycan Respublikasında iş icazəsi: sənədlər, prosedur və istisnalar
İcazə almaq üçün zəruri sənədlər
İşəgötürən DMX-ə təqdim edir (onlayn və ya şəxsi şəkildə):
- Müraciət-anket (müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiqlənmiş forma).
- Pasportun və ya sərhədi keçmək üçün digər sənədin surəti.
- Kvalifikasiya sənədinin notarial qaydada təsdiqlənmiş surəti (diplom, sertifikat).
- Xarici vətəndaşın cəlb edilməsinin zəruriliyini əsaslandıran arayış (yerli namizədlərin olmaması).
- Hüquqi şəxs üçün: nizamnamə və qeydiyyat şəhadətnaməsinin notarial surətləri.
- Fərdi sahibkar üçün: şəxsiyyət vəsiqəsi və vergi ödəyicisi şəhadətnaməsinin notarial surətləri.
- Təhlükəli infeksiyaların olmadığına dair tibbi arayış (VİÇ, Hepatit B/C və s., siyahıya uyğun).
Təqdimetmə proseduru
- Vakansiyanın yoxlanılması: Yerli namizədlərin olmamasına əmin olmaq (vakansiyanın dərc edilməsi tövsiyə olunur).
- Sənədlərin toplanması və notarial təsdiqi.
- DMX-ə təqdimetmə: Portal vasitəsilə onlayn və ya şəxsi şəkildə. Baxılma müddəti: 10-20 iş günü.
- Rüsumun ödənilməsi (təciliyindən asılı olaraq).
- Əmək müqaviləsinin bağlanması: Təsdiqdən sonra. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin elektron sistemində qeydiyyat.
- MYİ: İş icazəsinə əsasən eyni vaxtda və ya sonradan təqdim edilir.
İcazə məsafədən əldə edilə bilər – xarici vətəndaş təsdiqdən sonra ölkəyə daxil olur.
İstisnalar: iş icazəsinin alınmasına ehtiyac olmayan hallar
Miqrasiya Məcəlləsinin 64-cü maddəsinə əsasən, iş icazəsi tələb olunmur:
- Daimi yaşayış icazəsi olan şəxslər.
- Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanlar.
- Diplomatik nümayəndəliklərin, konsulluqların və beynəlxalq təşkilatların əməkdaşları
- Beynəlxalq müqavilələr əsasında yaradılmış təşkilatların rəhbərləri və müavinləri.
- İcra hakimiyyəti orqanları tərəfindən cəlb edilmiş şəxslər (Prezident, Nazirlər Kabineti).
- Silahlı Qüvvələrdə xidmət edən hərbi qulluqçular və mütəxəssislər
- Media subyektlərinə akkreditə olunmuş əməkdaşlar.
- Bir il ərzində cəmi 90 günədək ezamiyyətdə olan işçilər (müəyyən sahələr üzrə)
- Yüksək ixtisaslı mütəxəssislər (müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş kateqoriyalar üzrə).
- Dənizçilər.
- Universitet müəllimləri, lektorlar.
- Qeydiyyatdan keçmiş klublarda fəaliyyət göstərən incəsənət işçiləri, məşqçilər, idmançılar.
- Qeydiyyatdan keçmiş dini strukturlarda fəaliyyət göstərən dini xadimlər.
- Xarici hüquqi şəxslərin filiallarının/nümayəndəliklərinin rəhbərləri və müavinləri.
- Payı ≥51% olan xarici iştirakı Azərbaycan hüquqi şəxslərinin rəhbərləri.
- Azərbaycan vətəndaşlarının həyat yoldaşları (yaşayış yeri üzrə qeydiyyatla).
- Qaçqınlar və siyasi sığınacaq almış şəxslər.
- Azyaşlıların və ya I qrup əlilliyi olan şəxslərin qəyyumları – Azərbaycan vətəndaşları.
- İnsan alverinin qurbanları.
- Alat Azad İqtisadi Zonasının rezidentləri, texnoparkların rezidentləri və İKT mütəxəssisləri
- Öz sahəsində yüksək ixtisaslı miqrantlar.
Dövlət nəzarəti
Miqrasiya Xidməti iş yerlərində aşağıdakı yoxlamaları həyata keçirir:
- Status və icazənin uyğunluğunu yoxlamaq.
- İşəgötürən/işçi tərəfindən məlumatların əldə edilməsi.
- Qaydaların pozulması halında icazənin ləğvi.
- Məsuliyyət tədbirlərinin tətbiqi.
İşəgötürənlərə giriş və sənədləri xarici işçilərə təqdim etmək öhdəliyi düşür. Digər orqanlar da cəlb oluna bilər.
Praktiki tövsiyələr:
- Vakansiyanın əsaslandırılması: Təsdiqin əsas amili. Yerli mütəxəssislərin çatışmazlığını qeyd edin (İKT, baş aşpaz və s.).
- Eyni zamanda MYİ müraciəti: Prosesin sürətləndirilməsinə xidmət edir.
- Peşəkar dəstək: Expert SM hüquq firması sənədlərin toplanması, ərizənin verilməsi və imtina qərarlarının apellyasiyasını həyata keçirir.
- Risklər: Qanunsuz məşğulluq – cərimələr, deportasiya.
İcazənin alınması – qanuni əmək fəaliyyəti üçün vacib addımdır. Kvotalara və yerli kadrların üstünlüklərinə riayət etmək iqtisadi təhlükəsizliyi təmin edir.